Nieuwe whitepaper biedt praktische AI-richtlijnen voor creatieve organisaties
Generatieve AI transformeert de creatieve sector in razendsnel tempo. Tegelijk brengt deze technologie nieuwe juridische uitdagingen met zich mee. Een nieuwe whitepaper, ontwikkeld door AP Hogeschool Antwerpen en advocatenkantoor Timelex (dat juridische partner is binnen het TETRA Creative AI-onderzoek) met de steun van VLAIO, vertaalt de complexe Europese en internationale regelgeving naar praktische handvatten voor creatieve organisaties: van agentschappen en studio’s tot redacties, culturele instellingen en freelancers.
Van AI Act tot creatieve workflow
De whitepaper zet de Europese AI Act helder uiteen. Centraal staan de rollen van 'provider' en 'deployer', en de bijhorende risicogebaseerde verplichtingen. Ook de specifieke transparantie- en herkomstvereisten rond synthetische media en deepfakes worden concreet vertaald naar stappen die creatieve teams in hun workflow kunnen implementeren.
Bescherming van AI-werk
Een belangrijk deel gaat over de vraag wanneer AI-uitvoer beschermd kan worden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen 'AI-assisted' en 'AI-generated' werk. Waar menselijke selectie, bewerking en compositie aanwezig zijn, kan auteursrechtelijke bescherming gelden. Tegelijk biedt de whitepaper richtlijnen om onwettige “lookalikes” te vermijden.
Trainingdata en internationale verschillen
De paper brengt het juridische kader voor het gebruik van trainingsdata in kaart. Ze legt uit hoe de Europese regels rond 'text- and data-mining' werken, inclusief de mogelijkheid voor rechthebbenden om uit te stappen. Ook worden deze regels vergeleken met de snel evoluerende aanpak buiten de EU.
Risico’s rond output en persoonlijkheidsrechten
Een apart hoofdstuk bespreekt risico’s aan de outputzijde: ongeoorloofde reproductie of communicatie naar het publiek, maar ook de bescherming van stem en identiteit. Binnen de Europese kaders rond privacy en vrijheid van meningsuiting worden duidelijke richtlijnen geboden voor satire, pastiche en artistieke toepassingen die geen misleiding veroorzaken.
AI en GDPR
Het GDPR-hoofdstuk schetst de verantwoordelijkheden van creatieve organisaties. Onderwerpen zoals rollen en rechtsgronden, transparantie, gegevensminimalisatie, internationale transfers en concrete scenario’s (zoals 'voice cloning', 'VFX' en marketing) worden stapsgewijs toegelicht.
Contractuele aandachtspunten
Tot slot waarschuwt de whitepaper voor valkuilen in AI-toolcontracten. Onderwerpen zoals eigendom en licenties, trainingsdefaults, attributie, garanties, vrijwaring en aansprakelijkheid komen uitgebreid aan bod. Hiermee krijgen creatieve teams de handvaten om AI-tools verantwoord te contracteren en in te zetten!
