Hoewel vallende mensen vaak op de lachspieren werken is de realiteit meestal niet zo lachwekkend. Jaarlijks komen immers honderden landgenoten om het leven na een val. De helft van alle ongevallen thuis hebben te maken met vallen en voor 80-plussers is dit zelfs 90 procent. Ruim één arbeidsongeval op zeven is het gevolg van een val.
De preventiemaatregelen voor deze meest voorkomende ‘valkuilen’ in een woning sommen we hieronder, min of meer ingedeeld per ruimte op.
Keuken
vervang alle versleten vloerbekleding en maak tapijt dat begint om te krullen goed vast
dweil water, vet of iets anders dat je gemorst hebt meteen op
gebruik GEEN keukenstoel, maar een keukentrapje of een trapladder om iets van een hoge legplank te nemen
veelgebruikt materiaal berg je op in een kast die makkelijk bereikbaar is, zo heb je niet steeds een opstapje nodig; lichte zaken kan je op hoger gelegen schabben leggen
Woonkamer
laat speelgoed, boeken, tijdschriften, enz. niet op de grond liggen; ruim geregeld op en leer het je kinderen om dit systematisch te doen
zet je meubelen in de ruimte waar ze thuishoren; een voetbankje of koffietafeltje op de verkeerde plaats of in een donkere kamer kan gevaarlijk zijn
plaats meubelen op zo’n manier dat er voldoende ruimte overblijft om je gemakkelijk te bewegen; opgelet voor glazen tafeltjes en breekbare voorwerpen: ze kunnen de gevolgen van een val aanzienlijk verergeren; scherpe hoeken kan je afschermen met stoothoekjes (aangewezen bij kleine kinderen)
meubelen kunnen ook een steuntje geven wanneer je het evenwicht verliest; wieltjes onder meubilair zijn alleen praktisch wanneer je het regelmatig moet verplaatsen; zorg ervoor dat je de wieltjes kan vastzetten
laat geen kabels liggen in een zone waar veel mensen voorbij komen; een kabel mag dus nooit dwars in een deurgat of gang liggen; gebruik kabelgoten waar nodig
plaats elektrische toestellen (staande lamp, telefoon, …) zo dicht mogelijk tegen de muur
herstel alle uitgerafelde, versleten of losliggende tapijtranden en andere vloerbedekking, plak ze dan terug vast met speciale lijm of plakband
gebruik zo veel mogelijk tapijten met een antisliplaag; afzonderlijke rubberen ondermatten zijn ook verkrijgbaar in de handel
Badkamer
in de badkuip en de douche is slipgevaar het grootste probleem; plaats een rubberen mat of een antislipbodem in de badkuip en douchebak; een antisliplaat voor het bad is ook een goed idee
een douche met een zitje is erg praktisch voor mensen die minder goed te been zijn
een of meerdere handvatten (stevig bevestigd aan de muur) geven je meer houvast; handig wanneer je in of uit het bad stapt of wanneer je uitglijdt
leg de zeep op een makkelijk bereikbare plaats
pas op voor gemorste crèmes, lotions enz.; kuis ze onmiddellijk op
zorg ervoor dat de badmat niet kan wegglijden; breng eventueel een antisliplaag aan
Slaapkamer
plaats een lichtschakelaar binnen handbereik van elk bed; ook een nachtlampje kan nuttig zijn
opgepast voor schuivende tapijtjes; vergeet de antislip aan de onderkant niet
hang kleren op; een achteloos weggegooide jurk of jeans heeft al heel wat argeloze mensen doen vallen
een telefoon of een toestel voor welzijnsalarmering is nuttig in noodgevallen
berg schoenen op in een rekje of een andere aparte plaats; zo val je er ’s nachts of ’s ochtends niet over
vooral ouderen nemen best rustig de tijd om uit bed te komen of op te staan: de bloeddruk kan zich dan aanpassen
gebruik hulpmiddelen voor het aan- en uitdoen van kleding en schoenen
Links: lange schoenlepel - Rechts: laarzenknecht
Kinderkamer
speelgoed, spelletjes, schoenen en kleren zijn voor de hand liggende gevaren in de kinderkamer; pas op voor kleine gevaren zoals knikkers of rubberen balletjes; leer kinderen alles netjes op te ruimen
natte plekken komen vaak voor in de kamer van kleine kinderen; kuis ze onmiddellijk op!
kinderen vallen wel eens uit hun bed; een plank die de open zijkant afsluit is een goede oplossing, zeker in een stapelbed
Balkons, veranda en ramen
kijk regelmatig na of de relingen van het balkon en de veranda stevig genoeg zijn; hou ze in goede staat
de hoogte van een balkonbalustrade is ten minste 90cm; de afstand tussen spijlen moet kleiner zijn dan 9cm; er staan geen voorwerpen op het balkon die kinderen als opstapje kunnen gebruiken
een balkon is veilig met veiligheidsglas of stevige spijlen of staven; er zijn geen horizontale latten in de balustrade: een kind kan ze gebruiken om erover te klimmen
ramen van kamers van kleine kinderen moeten goed afgeschermd zijn; hou hun bed ver weg van ramen waaruit ze kunnen vallen; een raam is altijd gesloten wanneer een kind alleen in deze kamer is; uiteraard zijn er beveiligingen op de markt die vermijden dat het raam open kan
Garage
berg gereedschap op zodat je er niet over kan vallen; voorraden horen thuis in rekken of kasten
als je iets hoog boven het hoofd opbergt, let dan op dat het daar veilig is opgeborgen (zodat het niet kan vallen)
hou de vloer proper; olie- en vetplekken zorgen voor heel wat slipgevaar; je verwijdert ze meteen of strooit er zand of zaagsel over
pas op voor onzichtbaar slipgevaar (olievlek, gereedschap, kabels, …) wanneer je uit je wagen stapt in een donkere garage
Tuin
rol de tuinslang op en berg ze op wanneer je ze niet nodig hebt; als je ze toch buiten moet laten liggen, hang ze dan aan de muur, rol ze af langs de muur of ergens waar je er niet over kan struikelen
berg gereedschap en speelgoed op als je het niet nodig hebt
harken en spaden leg je niet op de grond, maar zet je tegen de muur; de tanden van de hark zijn dan naar de muur gericht; leg je een hark toch op de grond, zorg er dan voor dat de tanden de grond raken
putten – hoe groot of klein ook – kunnen je doen vallen in de tuin of op het gazon; vul ze op als je kan, of duid ze aan
valgevaar dreigt niet alleen in de zomer; hou de veranda, het portaal, treden en paden sneeuwvrij; bestrooi ijsplekken met zout of zand om uitglijden te voorkomen
de koer en de tuinpaden moeten regelmatig schoongemaakt worden; natte bladeren, ijs en sneeuw houden heel wat risico in; pas ook op voor putten, verhogingen en losliggende tegels in de paden
regen- en beerputten hebben een stevig en zwaar deksel; als zo’n put toch open moet, signaleer het dan duidelijk
gebruik een goede ladder en gebruik je ladder goed (zie ook spot op Ladders)
Trappen
zorg ervoor dat je trappen goed verlicht zijn; gebruik automatische verlichting met een bewegingssensor indien nodig; zowel beneden als bovenaan de trap moet er uiteraard een lichtschakelaar zijn
breng een antislipstrook aan (de foto illustreert waar de strook best zit)
een traploper is meestal glad en daarom niet ideaal; indien er toch een traploper is, moet die heel goed vastliggen
draag geen te gladde schoenen bij het gebruiken van een trap
hou je steeds vast aan de trapleuning van de trap
zorg ervoor dat je geen spullen op de traptreden legt; ook niet als je denkt ze zo dadelijk mee naar boven of beneden te nemen
breng zowel op de eerste als op de laatste trede een fluo-strook aan om te zien waar de trap begint en eindigt
hou je steeds vast aan de trapleuning van de trap
zorg ervoor dat je geen spullen op de traptreden legt; ook niet als je denkt ze zo dadelijk mee naar boven of beneden te nemen
breng zowel op de eerste als op de laatste trede een fluo-strook aan om te zien waar de trap begint en eindigt
combineer het betreden van een trap niet met te veel andere dingen; zorg ervoor dat je steeds een hand vrij hebt voor de trapleuning
zodra een kind kan kruipen en zijn eerste stapjes zet, worden hekken en afschermsystemen nuttig, bv. om te beletten dat het zelf de trap opkruipt en valt; zo’n veiligheidshek voor binnen wordt gebruikt voor kinderen tot 24 maanden; het dient vooral om de trap af te schermen en (deur)openingen te blokkeren; zowel aangekochte als zelfgemaakte hekjes moeten voldoen aan de Europese norm EN 1930, versie 2012 (Meer info over hekjes: Kind en Gezin)
