Spot op: Rookmelders

Een rookmelder redt mensenlevens. Indien je er nog geen in huis hebt gehaald, is dat misschien omdat je vindt dat ze te lelijk en duur zijn, omdat je denkt dat ze nog steeds radioactief zijn, omdat je toch vergeet de batterij te vervangen, omdat je denkt dat ze toch niet werken of omdat de kans te klein is dat je ze ooit nodig hebt. Excuses genoeg, maar geen enkel ervan is relevant.

De kans dat je betrokken raakt bij een brand is groter dan je zou denken. Heel wat mensen denken onterecht dat ze bij een nachtelijke woningbrand wakker zullen worden van de geur. De cijfers bevestigen echter het tegendeel: niet minder dan 2/3 van de dodelijke slachtoffers wordt gemaakt tussen 9u ’s avonds en 6u ’s morgens. Door brand komen koolstofmonoxide (CO) en andere giftige gassen vrij die versuffend werken en mensen bewusteloos maken: slachtoffers zijn meestal al gestikt vooraleer de vlammen hen bereiken. Een snelle waarschuwing is daarom heel belangrijk.

Een rookmelder is een klein toestel dat aan het plafond wordt bevestigd en dat alarm slaat bij brand. Het waarschuwt je wanneer er brand ontstaat, zodat je tijdig de brandweer kan verwittigen en je huis kan verlaten. Ervaring in landen waar het toestel stevig ingeburgerd is, leert ons dat de kans op dodelijke slachtoffers drastisch verkleint met deze toestellen in huis. Een rookmelder kan m.a.w. een brand niet voorkomen, maar hij kan wel je leven en dat van je naasten redden en de omvang van een brand beperken.

Regelgeving

Elke woning in Vlaanderen moet aan de rookmelderverplichting voldoen!
In alle soorten woningen (eengezinswoningen, appartementen, studio’s, (studenten)kamers) is de installatie van een rookmelder verplicht op elke bouwlaag van de woning.

Dit geldt ook voor een appartement zodat ook een duplex-appartement (minstens) op elke verdieping een rookmelder moet hebben.

Bij (studenten)kamers moet er dus in de kamer zelf minstens een rookmelder zijn.

Bij verhuring is de verhuurder wettelijk verplicht de nodige rookmelders aan te kopen en te plaatsen. Als de verhuurder kiest voor een toestel met vervangbare batterijen, moet de huurder die batterijen tijdig vervangen.

Gemeenschappelijke delen

In gemeenschappelijke delen van een gebouw is een rookmelder verplicht in elke ruimte voor gedeeld gebruik waarin zich een technische installatie bevindt. Een technische installatie is een installatie met elektrische voeding of die warmte produceert en die vast verbonden is met het gebouw (zekeringkasten, omvormers fotovoltaïsche systemen, thuisbatterijen, laadpunten, warmtepompen, liftmachines, airco’s, ventilatie-units, verwarmingsketels, boilers, waterverzachters, enz.). Gas- en watermeters, modems, huishoudelijke toestellen, stopcontacten, lichtpunten, enz. zijn in deze context geen technische installaties.

Als er zich op een andere verdieping nog een technische installatie bevindt in de gemeenschappelijke delen, dan is ook daar een rookmelder vereist.

De rookmeldersverplichtingen gelden niet als de woning of het gebouw beschikt over een automatische branddetectie-installatie met centrale.

Kelder en zolder

In de kelder of op zolder van een woning of een appartementsgebouw is een rookmelder verplicht wanneer

zich daar een technische installatie bevindt of
de kelder of zolder een directe toegang heeft en normaal en onmiddellijk te betreden is.

Als er zich in een gemeenschappelijke kelderruimte individuele kelders bevinden dan volstaat één rookmelder.

Wat als uw huurwoning niet op tijd de verplichte rookmelder(s) heeft?

De woning voldoet dan niet aan de minimale veiligheids-, gezondheids- en woningkwaliteitsvereisten van de Vlaamse Wooncode en mag dus niet worden verhuurd. De verhuurder kan voor de woning dan ook geen conformiteitsattest krijgen. Het verhuren ervan is strafbaar.

Soorten

Volgens het Vlaams decreet moet het gaan om optische rookmelders (apparaat conform de Belgische norm NBN EN 14604) want zij zijn het best geschikt voor smeulbranden (veel branden ontstaan 's nachts uit smeulende stoffen). De rookmelder kan uitgerust zijn met een (vervangbare of niet-vervangbare) batterij of verbonden zijn aan het elektriciteitsnet. In dit laatste geval beschikken ze over een noodbatterij voor in geval de stroom uitvalt.

Waarom geen combinatiemelder: rook/CO?

Vermits rook stijgt moet een rookmelder tegen het plafond worden gehangen; vermits CO gas voortbeweegt met de luchtstroom, moet de CO melder gehangen worden op plaatsen met de meeste lucht (ongeveer op 1,50m hoog) en niet tegen plafond of tegen de vloer. Een combinatie kan dus nooit optimaal functioneren.

Aankooptips

Alle rookmelders moeten voldoen aan de norm EN14604 en een CE-markering dragen. Koop een rookmelder die gecertificeerd is door BOSEC of een gelijkwaardig Europees certificatiemerk.
Kies enkel voor nieuwe rookmelders (geen tweedehandse of apparaten zonder verpakking of etiket) en liefst voor modellen met een langlopende garantie.
Indien ze een batterij bevatten, kies je best voor een batterij die minimaal 5 jaar meegaat. Een toestel met een niet-vervangbare batterij die 10 jaar meegaat geniet de voorkeur.
Als er doven of slechthorenden in de woning zijn, plaats dan rookmelders met alarmlampen (ook in de kamers).
Bewaar de verpakking, de gebruiksaanwijzing en het kasticket of de factuur voor de garantie en als bewijs van de installatie van een rookmelder in uw woning.

Installatietips

Het decreet voorziet noch in het aantal, noch in de plek waar deze rookmelders dienen te worden geplaatst. Verlies daarom het volgende niet uit het oog:

Leg de melder niet op een kast en laat hem zeker niet in de schuif liggen.
Rook stijgt op en verspreidt zich in eerste instantie over het plafond. Om zeker te zijn van de snelst mogelijke waarschuwing, bevestig je de melder best in het midden van het plafond, of toch minstens op 60cm van de muren. Vermijd hoeken en muren zoveel mogelijk, want de rook bereikt deze plaatsen pas later waardoor het alarm ook later zal afgaan. (Her)Lees hiervoor aandachtig de gebruiksaanwijzing van de rookmelder.

icoon nt in hoek 200x199.png

Omdat de meeste dodelijke slachtoffers ’s nachts vallen, moeten de detectoren vooral in de buurt van de slaapkamers worden geïnstalleerd. Kies bij voorkeur de gang tussen de slaapkamer(s) of de overloop waar ze op uit komen. Extra melders in de slaapkamers geven uiteraard extra bescherming en worden nog belangrijker indien de deur ’s nachts dicht gaat.

Voor een verhoogde veiligheid kun je ook in de zitkamer en de andere kamers een rookmelder hangen.
Plaatsen waar je beter geen rookdetector hangt zijn: de keuken, de garage, de boilerruimte en in of rond de badkamer. Het risico op vals alarm is er groot. Zorg er ook voor dat de melders op minimum 3m van de keuken of de badkamer hangen.

Onderhoud

Maak de detector van tijd tot tijd (1 keer per maand) schoon en neem het stof weg met een stofzuiger. Zo voorkom je dat het stof de gleufjes en gaatjes verstopt waardoor de rook verhinderd wordt binnen te dringen in het apparaat. Gebruik geen water of detergent.

icoon kuisen 200x238.png

De melder geeft zelf aan wanneer de batterij bijna leeg is. Van zodra je het signaal bij lage spanning hoort, moet je de batterij vervangen. Melders waarvan de batterij 10 jaar meegaat moet je wegsmijten en in z’n geheel vervangen.
Bij verbouwen komt er veel stof vrij. Bescherm de melder hiertegen d.m.v. huishoudfolie, of nog beter, verwijder hem tijdelijk.
Bij het schilderen komen dikwijls dampen vrij. Verwijder de melder totdat de verf droog is. Plaats daarna de melder weer terug (minimaal 2 dagen wachten). Verf de melder in geen geval!

icoon nt verven 200x199.png

Als de batterij bijna leeg is, geeft de melder een signaal. Test de rookmelder minstens één keer per maand door op de testknop te duwen. Als je dan een geluid hoort, werkt hij prima; hoor je niets, vervang dan de batterijen of het hele toestel.

icoon testknop 200x238.png