Met het praktijkgericht wetenschappelijk onderzoeksproject DiversiWijs streven we naar sociaal rechtvaardig onderwijs. Leerkrachten voelen zich vaak niet voldoende voorbereid om met diversiteit om te gaan, wat blijkt onder andere uit voorgaand praktijkonderzoek “Kleu(te)rRijk”. Als we een sterk zelfbeeld en positieve attitudes van leerlingen ten aanzien van diversiteit willen versterken, is het belangrijk om leerkrachten te ondersteunen bij de ontwikkeling van diversiteitscompetenties. In Diversiwijs willen we tegemoetkomen aan deze vraag en ontwerpen we via onderwijskundig ontwerponderzoek samen met leerkrachten en experts een videocoachingstraject. Dit traject ondersteunt leerkrachten van leerlingen van 4 tot 12 jaar in het werken aan sociaal rechtvaardig onderwijs.
Probleemschets
De maatschappij en dus ook onze scholen zijn vandaag superdivers. Hoewel onderzoek en beleid het belang van sociaal rechtvaardig onderwijs onderstrepen, blijkt daar in de praktijk nog werk aan. Veel leerkrachten geven aan zich hier onvoldoende voorbereid in te voelen. Wanneer leerlingen bijvoorbeeld uitspraken doen omtrent identiteit of diversiteit, handelen veel leerkrachten vanuit een zogenaamde ‘diversiteitsstille’ aanpak, waarbij verschillen genegeerd worden. Dit komt o.a. voort uit goede bedoelingen, uit angst om controle te verliezen of zich onvoldoende voorbereid te voelen in het omgaan met diversiteit. Als kinderen echter geen opening of taal krijgen om over diversiteit te praten, bestaat het risico dat ze onjuiste ideeën internaliseren en vooroordelen ontwikkelen, zelfs als die in hun eigen nadeel zijn. Om een sterk zelfbeeld en positieve attitudes van leerlingen in het omgaan met diversiteit te versterken en kwaliteitsvolle leerkansen te bieden aan elk kind, is het belangrijk om de diversiteitscompetenties van leerkrachten te ondersteunen.
Dit PWO-project wil tegemoetkomen aan de vraag en leerkrachten hierbij ondersteunen. Waar bestaande professionaliseringstrajecten zich voornamelijk richten op kennisontwikkeling, de vaardigheden en overtuigingen van leerkrachten, focust dit onderzoeksproject ook op ondersteuning van het eigenlijke handelen in de klaspraktijk voor leerkrachten van verschillende leeftijdsgroepen tussen 4 en 14 jaar.
Onderzoeksdoel
Diversiwijs wil tegemoetkomen aan de nood vanuit het onderwijs om meer ondersteund te worden in het waarmaken van sociaal rechtvaardig onderwijs en wil impact hebben op de diversiteitscompetenties van leraren. Hiervoor ontwikkelen we een videocoachingstraject gericht op leraren kleuter-, lager- en 1e graad secundair onderwijs. Diversiwijs vult daarnaast een hiaat in onderzoek door te focussen op de professionaliseringsmethodiek videocoaching binnen sociaal rechtvaardig onderwijs.
Methodologie
We volgen in dit praktijkwetenschappelijk onderzoek de methode van onderwijskundig ontwerponderzoek (McKenney & Reeves, 2012). We starten met een exploratiefase, waarin we aan de hand van literatuur, expertbevraging en bevraging en observaties in het werkveld zicht krijgen op de mogelijkheden van videocoaching en de noden van leerkrachten binnen sociaal rechtvaardig onderwijs. In co-constructie ontwerpen we met leerkrachten, experts en onderzoekers twee videocoachingstrajecten: 1) één gericht op leerkrachten uit het kleuteronderwijs en de eerste graad lager onderwijs; 2) één gericht op leerkrachten uit de tweede en derde graad van het lager onderwijs en de eerste graad van het secundair onderwijs. Na verschillende evaluatiefases worden de aangepaste trajecten als pilootversie doorlopen. We onderzoeken de effecten van de videotrajecten op de (gepercipieerde) competenties van leerkrachten aan de hand van kwalitatieve pre- en post-metingen. We verzamelen tevens data over de sterktes, mogelijkheden en uitdagingen van de methodiek videocoaching binnen sociaal rechtvaardig onderwijs.
