Dit project beoogt dat sociale én onderwijsprofessionals als volwaardige partners kunnen samenwerken in het streven naar rechtvaardig en inclusief onderwijs door middel van een praktijkhandboek.
Probleemstelling
Hoewel elk kind recht heeft op inclusief onderwijs, tonen cijfers aan dat het Vlaamse en Brusselse onderwijs hierin tekortschiet: hoge percentages schooluitval, leerachterstand en problematische afwezigheid wijzen op structurele uitsluiting. Tegelijk staat het onderwijspersoneel zwaar onder druk, met hoge werkstress en burn-outklachten. Deze situatie vraagt om een versterkte samenwerking tussen onderwijs en welzijn om de toekomstkansen van kinderen te verbeteren.
Het onderzoek focust op de samenwerking tussen sociaal werkers en onderwijsprofessionals, en wil bijdragen aan een inclusieve leeromgeving waarin elk kind kan groeien. Twee knelpunten staan centraal: sociaal werkers worden vaak beperkt tot een probleemoplossende rol, terwijl ze als gelijkwaardige partners willen bijdragen aan het pedagogisch project van de school. Daarnaast belemmert het verschil in cultuur, taal en machtsstructuren tussen onderwijs en welzijn een effectieve samenwerking.
Door inzichten uit beide domeinen te verbinden, wil het onderzoek kaders en taal ontwikkelen die sociale professionals ondersteunen in hun werk binnen de onderwijscontext. Zo draagt het bij aan duurzame verandering en een gedeeld engagement voor inclusie en gelijke onderwijskansen.
Onderzoeksvragen
- Welke opdrachtomschrijving en positie wijzen leerkrachten, leerlingbegeleiders, leerondersteuners en schoolbestuur toe aan sociaal werkers in Vlaamse en Brusselse scholen?
- Wat zijn de noodzakelijke werkingsprincipes voor het realiseren van een partnerschap tussen sociale- en onderwijsprofessionals?
- Hoe kunnen sociaal werkers ondersteund worden bij de uitdagingen die ze ervaren bij het werken in een onderwijscontext?
Onderzoeksmethode
Het onderzoek hanteert een mixed methods-benadering om zowel brede inzichten als contextspecifieke ervaringen te verzamelen.
- Kwantitatief luik: Via een enquête bij onderwijsprofessionals uit het secundair onderwijs (leerkrachten, leerlingbegeleiders, leerondersteuners en schoolbestuurders) wordt gepeild naar hun visie op de rol en opdracht van sociale professionals in scholen. De resultaten worden geanalyseerd met beschrijvende statistiek en gevalideerd in focusgroepen.
- Kwalitatief luik
- Casestudies: Twee tot drie cases worden diepgaand onderzocht op basis van hun duurzame samenwerking tussen onderwijs en sociaal werk. Via interviews en focusgroepen met betrokken actoren (schoolbesturen, leerkrachten, ouders, leerlingen en sociale professionals) wordt nagegaan hoe volwaardig partnerschap gerealiseerd wordt. De evaluatie gebeurt via theorie-gestuurde evaluatie, waarbij per case een programmatheorie wordt opgesteld en getoetst op effect en werkingsmechanismen.
- Internationale praktijken: Door succesvolle praktijken uit andere landen te analyseren, worden relevante inzichten verzameld die vertaald kunnen worden naar de Vlaamse en Brusselse context.
Verwachte resultaten
- Toegankelijk onderzoeksrapport voor het werkveld
- Vorming met bijhorend praktijkhandboek voor sociaal werkers
- Wetenschappelijke artikels