Rookmelders verplichten zal het aantal woningbranden niet verminderen. Dat blijkt uit onderzoek van AP Hogeschool. Docent en onderzoeker Geert Hermans geeft toelichting via onderstaand opiniestuk in De Standaard.
Rookmelders in huis kunnen levens redden. En toch heeft slechts 43 procent van de Vlaamse woningen er eentje. Op 1 januari 2020 verplicht Vlaanderen daarom iedereen rookmelders te installeren in huis. Ik kan die nieuwe, eengemaakte regelgeving alleen toejuichen. Maar zal het aantal woningbranden erdoor verminderen? Nee, dat niet ...
In België sterven er jaarlijks 6,2 mensen per miljoen inwoners bij een woningbrand. In vergelijking met Nederland is dat erg veel, daar tellen ze 'slechts' 2,3 doden per miljoen inwoners. Onze noorderburen kennen geen algemene verplichting voor rookmelders in woningen. En toch heeft 70 procent van de Nederlandse woningen een rookmelder tegenover 40 procent in België. Een vergelijkende studie van de AP Hogeschool tussen de twee landen toont duidelijk aan dat de wetgeving van ondergeschikt belang is om het aantal rookmelder te verhogen.
Wat werkt dan wel? Gerichte campagnes naar doelgroepen. Uit onderzoek van de Nederlandse Brandweeracademie blijkt dat niet het soort gebouw bepaalt of de bewoners rookmelders plaatsen én onderhouden, wel het type bewoners. Risicogroepen zijn onder meer ouderen en eenoudergezinnen. In de groep boven de 65 jaar vallen er ruim 2,5 keer zoveel doden. Studenten en kinderen kan je dan weer makkelijk beïnvloeden om bewust om te gaan met brandveiligheid. Maar hoe bereik je deze mensen? Niet via de brandweer, wel via gemeentebesturen, media, verzekeraars, thuisverpleging, syndici én het onderwijs. Ook dat hebben ze in Nederland begrepen, ze benoemen er zelfs 'ambassadeurs voor brandveilig leven'. De Nederlandse brandweer is erg sterk in het doorgeven van kennis over de oorzaken van branden en brandonderzoek aan deze 'ambassadeurs'.
De brandweer in België is sterk in het bestrijden van brand, maar brandonderzoek blijft achterwege. Daarom pleit ik voor het Nederlandse model, waarbij je per brandweerzone onderzoekers opleidt. Zij kunnen elke relevante interventie onderzoeken, waarna de analyses in een centrale databank terechtkomen. Van daaruit worden doelgroepgerichte brandpreventiecampagnes opgestart. Die aanpak werkt alleen als het gecoördineerd gebeurt. Daarom pleit ik ook voor de oprichting van een nieuw instituut voor brandveiligheid en -preventie. In Nederland heeft het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) zijn efficiëntie al bewezen.
Geert Hermans, onderzoeker en docent Integrale Veiligheid, AP Hogeschool Antwerpen
