Hoe lezen leerlingen en ouders de feedbackfiche die ze na de Vlaamse toetsen ontvangen? En hoe interpreteren ze de grafieken en resultaten? In opdracht van het Steunpunt Centrale Toetsen in Onderwijs voerde AP Hogeschool in 2025 een gebruikersonderzoek uit om dit te achterhalen.
Sinds 2024 nemen scholen de Vlaamse toetsen af in het vierde leerjaar van het lager onderwijs en het tweede leerjaar van het secundair. De toetsen meten hoe goed leerlingen de eindtermen voor Nederlands en wiskunde beheersen. Na de afname krijgen scholen een schoolbreed overzicht via feedbackdashboards van de resultaten dat toont hoe leerlingen en klasgroepen het deden. De terugkoppeling gebeurt ook op individueel niveau, via een persoonlijke feedbackfiche per leerling. Die fiche toont per toets het vaardigheidsniveau van de leerling, met een korte toelichting over wat de leerling al kent en kan, en waar nog groeikansen liggen. Zo kunnen leerkrachten en ouders de toetsresultaten beter begrijpen en bespreken, op school én thuis.
Oogbewegingen als gesprekspartner
Het kenniscentrum Onderzoek Levenslang Leren en Innoveren van AP Hogeschool ontwikkelde de feedbackfiche en onderzoekt hoe leerlingen en ouders die lezen. Veertig deelnemers uit het lager en secundair onderwijs bekeken hun persoonlijke feedbackfiche terwijl hun oogbewegingen werden geregistreerd. De afbeelding hieronder toont hoe hun aandacht verdeeld was over de onderdelen van de fiche: de rode zones geven aan welke delen langer of intensiever werden bekeken. Lees hier meer over de methode van eyetracking.
De rode gebieden geven aan welke delen meer aandacht trokken.
De oogbewegingen geven aanwijzingen over hoe leerlingen en ouders de tekstuele en visuele informatie op de feedbackfiche lezen en interpreteren. Na afloop bekijken de onderzoekers samen met hen de beelden terug en stellen vragen als: “Waarom klikte je hier?”, “Wat trok je aandacht?” of “Had je dat gezien?”. De beelden helpen de deelnemers zich te herinneren wat ze op dat moment deden en dachten, en maken zo hun denkproces bespreekbaar.
Met dit onderzoek wilden de onderzoekers te weten komen:
- Begrijpen leerlingen en hun ouders de informatie?
- Is de lay-out van de feedbackfiche duidelijk en gemakkelijk te gebruiken?
- Welke ondersteuning hebben leerlingen en ouders nodig om de resultaten van de Vlaamse toetsen te interpreteren?
Door samen terug te kijken naar de beelden, ontdekten leerlingen en ouders wat hun aandacht trok en wat ze onbewust hadden gemist. Terwijl ze vertelden wat ze zagen en dachten, werd duidelijk hoe zij de informatie op de feedbackfiche gebruikten en interpreteerden. Voor de onderzoekers leverde dat waardevolle inzichten op: welke elementen springen meteen in het oog, welke blijven onopgemerkt en hoe verwerken de ouders en leerlingen de resultaten? Dat terugblikgesprek zorgde voor meer dan alleen data: het opende een rijk gesprek over hoe leerlingen en ouders de feedback op de Vlaamse toetsen ervaren en begrijpen. De combinatie van de oogbewegingsdata en gesprekken levert dus waardevolle verbeterpunten op: van de vormgeving en het taalgebruik tot de manier waarop de resultaten worden gepresenteerd.
Wil je de resultaten volgen?
De resultaten van het gebruikersonderzoek helpen ons om de persoonlijke feedbackfiche verder te verbeteren. Op basis van dit onderzoek worden concrete actiepunten doorgegeven aan de Vlaamse Overheid. Het doel? Een feedbackfiche die nog beter aansluit bij de leefwereld van leerlingen en ouders en die de toetsresultaten helder en begrijpelijk maakt.
De onderzoeksresultaten worden momenteel verwerkt. Wil je op de hoogte blijven? Volg hier de nieuwsberichten en publicaties op. Of stuur een mailtje naar olli@ap.be met je vraag.
Eye tracking: ook interessant voor jouw organisatie?
Eye tracking is niet alleen een waardevol onderzoeksinstrument in het onderwijs. Ook organisaties die digitale leeromgevingen ontwikkelen of gebruiken, kunnen er veel uit leren. Met onze meetinstrumenten krijg je inzicht in hoe gebruikers, cursisten of medewerkers door je platform navigeren. Vinden ze vlot de juiste informatie? Welke functies gebruiken ze wel of (nog) niet? Waar haken ze af? Die inzichten helpen om leeromgevingen te ontwerpen die intuïtiever werken, beter aansluiten bij de gebruiker en op termijn minder bijsturing vragen.
Heb je interesse? Neem gerust contact op!
Contactinformatie en dankwoord
Voor meer informatie over het onderzoek, kan je contact opnemen met het kenniscentrum Onderzoek Levenslang Leren en Innoveren.
Betrokken experten: Ellen De Bruyne, Elena Van den Broeck, Sabrina Govaerts, Yasmine Wauthier, en Amber Hoefkens.
Met dank aan alle deelnemende ouders en leerlingen!
Over het Steunpunt Centrale Toetsen in onderwijs
Een samenwerkingsverband van vijf universiteiten (Universiteit Gent, Vrije Universiteit Brussel, Katholieke Universiteit Leuven, Universiteit Hasselt en Universiteit Antwerpen) en twee hogescholen (AP Hogeschool Antwerpen en Arteveldehogeschool) ontwikkelt de Vlaamse toetsen die alle Vlaamse leerlingen vanaf 2023 op vier momenten in hun schoolcarrière zullen afleggen.
Meer weten over de Vlaamse toetsen of het onderzoek erachter?
